Dầu rái còn được gọi là dầu nước, dầu sơn tra hay dầu rái. Tên khoa học của cây này là Dipterocarrpus alatus Roxb. ex G.Don, và nó thuộc họ dầu (Dipterocarspace). Dầu rái là một loại cây gỗ lớn, có chiều cao khoảng 40-45m, thân gỗ tròn, phân cành cao, vỏ dày khi còn non và vỏ mỏng khi già, có màu vàng xám.
Dầu rái và ứng dụng của nó
Dầu rái được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như xây dựng, mộc, gia công vecni, sơn, mực in và vecni. Ngoài ra, lá, hoa và vỏ cây cũng có thể được sử dụng để chiết xuất tanin và dược liệu. Dầu rái cũng có thể được trồng trong công viên, ven đường và khu vực cây xanh để làm giàu rừng.
Kỹ thuật trồng cây dầu rái
1. Hạt giống
Hạt dầu rái ra hoa từ tháng 12 đến tháng 2 và quả chín vào tháng 4. Hạt được thu hoạch từ cây mẹ chưa hái. Khi quả bắt đầu rụng và cánh chuyển sang màu đen, hạt có nội nhũ cứng màu trắng. Mỗi kg hạt chứa khoảng 425 hạt và độ ẩm ban đầu của hạt là khoảng 23%. Hạt có thể được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời cho đến khi đạt độ ẩm 14% để bảo quản. Ngoài ra, hạt cũng có thể được bảo quản trong cát ẩm ở nơi râm mát, nhưng thời hạn sử dụng chỉ kéo dài dưới 3 tháng.
Trước khi gieo, hạt cần được ngâm trong nước ấm trong vòng 6 tiếng. Tỷ lệ nảy mầm ban đầu của hạt là khoảng 48% do nhiều hạt trên cây đã bị hư hại. Thời gian nảy mầm của hạt là từ 9 đến 30 ngày. Sau khi hạt nảy mầm, cánh hoa có thể bị cắt bỏ và hạt có thể được gieo hoặc chuyển sang bầu. Đất trồng cây dầu rái cần là loại đất mặt đất rừng lá rộng thường xanh hoặc nửa rụng lá, trộn với 10-15% phân chuồng hoai mục và 1-2% supe lân. Nếu lượng phân chuồng hoai mục ít, có thể thêm 0,1-0,5% đạm và urê.
Các hạt được đặt nằm ngang hoặc nghiêng một góc 450°, sau đó lấp đất dày 2 cm. Để tránh việc váng đất và cỏ dại, nên phủ lớp rơm rạ lên mặt bầu. Cây cần được tưới đủ nước. Trong thời gian từ khi gieo hạt đến khi cây được 3-4 tháng tuổi, tỷ lệ che nắng của cây liếp tre cần đạt 50%.
2. Tiêu chuẩn cây giống
Dưới đây là tiêu chuẩn cho cây giống dầu rái:
- Nếu trồng cây giống 3 tháng tuổi, chiều cao của cây từ 25 – 30 cm và đường kính cổ rễ vượt quá 0,4 cm.
- Nếu trồng cây giống 14 tháng tuổi, chiều cao của cây từ 50 – 60 cm và đường kính cổ rễ vượt quá 0,6 cm.
- Thời gian gieo cây giống từ ngày 15/4 đến ngày 15/5 khi quả của cây chín.
3. Công nghệ trồng
Cây dầu rái thích hợp với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm và độ cao dưới 100-200 mét. Đất trồng cây cần có độ dốc dưới 10 – 150 và đặc điểm thoát nước tốt, thành phần cơ giới trung bình và độ pH từ 4,5 – 5,5. Cây có thể được trồng theo phương pháp trồng thâm canh hoặc trồng rải đều. Đất đỏ nâu trên đá bazan, đất xám trên đá granit và đất phù sa cổ dưới rừng thứ sinh cằn cỗi là những loại đất phù hợp nhất để trồng cây dầu rái.
Đối với cây con 3 tháng tuổi hoặc cây con 14 tháng tuổi, cần xử lý thực bì và tuân thủ các biện pháp kỹ thuật tương ứng khi trồng.
Đối với cây con 3 tháng tuổi, nên áp dụng phương pháp trồng hỗn hợp giữa nông nghiệp và lâm nghiệp. Cần thực hiện công việc dọn dẹp hoặc đốt cháy vào tháng Tư. Cần cày hoặc cuốc. Kích thước của hố là 30 x 30 x 30 cm. Khoảng cách giữa các cây là 3x4m. Mật độ trồng là từ 800 – 850 cây/ha. Giữa hai dải đất trồng lúa, đậu, lạc hoặc sắn, cần gieo hai hàng đậu ván hoặc dầu tràm làm cây phụ trợ và cách gốc dầu rái 0,5m.
Đối với cây con 14 tháng tuổi, cần trồng theo hình thức rạch. Cần cắt bỏ lớp trên và sử dụng củi đốt. Cần dọn thực bì theo lớp băng và giữ chiều cao của thảm tươi không quá 4-5m. Cần tạo ra một vết cắt có chiều rộng bằng chiều cao của tấm thảm mới. Kích thước của hố là 40 x 40 x 40 cm. Mật độ trồng là 500-800 cây/ha.
Nếu trồng cây con 3 tháng tuổi, thời gian gieo sớm nhất là từ ngày 15/7 và muộn nhất là ngày 30/7. Nếu trồng cây con 14 tháng tuổi, thì tháng 5 và 6 là thích hợp nhất.
Khi trồng cây, cần xé bỏ vỏ bầu và thực hiện các biện pháp đặt cây, lấp hố và lu lèn chặt theo yêu cầu.
4. Chăm sóc và bảo vệ cây dầu rái
Sau khi trồng, rừng non cần được chăm sóc ít nhất trong ba năm đầu.
- Năm thứ nhất: Cần xới đất 2 lần, lần 1 sau khi trồng 2 tháng và lần 2 vào đầu mùa khô, nhằm loại bỏ cỏ dại và rễ xâm lấn.
- Năm thứ hai: Cần phun thuốc 3 lần vào đầu, giữa và cuối mùa mưa để loại bỏ cây xâm lấn.
- Năm thứ ba: Cần phun thuốc 2 lần vào giữa và cuối mùa mưa để loại bỏ cây xâm lấn.
Cần áp dụng biện pháp phòng chống cháy rừng trong mùa khô. Sau 8-10 năm, cây dầu rái cần được tỉa thưa lần đầu để mở tán và thuận lợi cho sự phát triển của cây.
Đây là một số thông tin về kỹ thuật trồng cây dầu rái. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách trồng cây này và cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết để thành công trong việc trồng cây dầu rái.
Được chỉnh sửa bởi gcaeco.vn